Asbest

Asbest is een schadelijke stof die in meer dan 3.500 bouwmaterialen is verwerkt. De stof is niet met het blote oog zichtbaar, daardoor weten we vaak niet dat asbest ook in onze eigen woning verborgen zit.

Twee soorten asbest

Bij hechtgebonden asbest (vast asbest) zitten de vezels stevig vast in het dragermateriaal (bv. asbestcementen golfplaten, leien of buizen). Zolang dat asbest in goede staat is en niet onvoorzichtig wordt bewerkt, komen er nauwelijks vezels vrij.

Bij niet-hechtgebonden asbest (los asbest) zitten de vezels min of meer los (bv. asbesthoudende kachelkoord of plaaster-isolatie met juten doek rond isolatiebuizen). De vezels komen dus gemakkelijk vrij, zeker als het materiaal beschadigd is of gemanipuleerd wordt.

Asbest herkennen

Met het blote oog is asbest niet met 100% zekerheid te herkennen. Is op een golfplaat of lei de aanduiding AT te lezen, dan bevat die zeker asbest. De aanduiding NT is enkel te vinden op asbestvrije golfplaten of leien. Het productiejaar van een materiaal kan je een eerste aanwijzing geven. Ook plannen, facturen, technische fiches en andere gegevens van de fabrikant kunnen nuttig zijn. Werd het materiaal geproduceerd of geplaatst tussen 1945 en 2001? Dan is de kans groot dat het asbest bevat. Dat geldt zeker voor toepassingen geproduceerd tussen 1955 en 1985.

Een andere manier om asbest te herkennen is door de textuur van het materiaal te bekijken. Let op de volgende zaken:

• De meeste plaatmaterialen in asbestcement herken je aan hun gewafelde structuur in de vorm van een honinggraat. Meestal bestaan ze ook uit meerdere lagen.
• Asbestcementen toepassingen hebben vaak ‘asbestbloemen’: witte vlekken verspreid over het oppervlak. Die vlekken wijzen op de aanwezigheid van asbest.
• Op plaatsen waar het materiaal gebroken is of waar het oppervlak verweerd is, kun je asbestvezelbundels vaak met het blote oog zien.

Een laatste trucje is de vlamtest. Ga met een vlam over de zichtbare vezelbundels, aan een hoek of op een plaats waar het materiaal gebroken is. Gloeien de vezels alleen maar, en worden ze niet vernield door de vlam? Dan is de kans groot dat het om asbest gaat. Vezels die niet van asbest zijn zullen door de vlam uiteenvallen of druppeltjes vormen. Opgelet: ook andere types van keramische vezels kunnen bij de vlamtest gloeien.

Als je dus echt zeker wil zijn of je te maken hebt met asbest, kun je het best een beroep doen op een erkend asbestlabo.

Verboden

Volgende handelingen zijn wettelijk voor iedere burger of professioneel verboden:

• Stof veroorzaken door asbesthoudend materiaal te beschadigen
• Asbesthoudende materialen hergebruiken.
• Asbesthoudende materialen bij werken opnieuw insluiten
• Asbestcementen dak of gevel ontmossen of reinigen.
• Constructies zoals zonnepanelen of overzetdaken plaatsen op een asbestcementen dak of gevel

Asbest verwijderen

Op voorwaarde dat je de juiste voorzorgsmaatregelen neemt, mag je als particulier of zelfstandige bepaalde asbesttoepassingen zelf verwijderen. Laat je dat werk liever aan iemand anders over? Schakel dan een aannemer in wiens werknemers een attest ‘eenvoudige handelingen’ hebben.

Let op: Sommige toepassingen mag je nooit zelf verwijderen.  Hiervoor schakel je altijd een erkende asbestverwijderaar in. Lees hier welke toepassingen je wel en welke je niet zelf mag verwijderen.

Indien je zelf asbest wil verwijderen dien je met de volgende zaken rekening te houden:

Maatregelen voor het verwijderen

• Trek beschermende kledij aan: een aansluitend stofmasker (beschermingsklasse FFP3), een wegwerpoverall en afspoelbare schoenen. Je vindt deze zaken bij de betere doe-het-zelf zaak of een gespecialiseerde bouwhandel.
• Neem je asbest weg buiten een gebouw? Sluit dan de ramen en deuren van het aangrenzende gebouw en schakel ventilatiesystemen uit.
• Dek de onderliggende vloer of omliggende materialen af met een folie om loskomende stukken op te vangen.

Maatregelen tijdens het verwijderen

• Zorg ervoor dat er geen minderjarigen in de buurt zijn.
• Vermijd stof door het asbest te bevochtigen of te fixeren. Dat doe je door water te vernevelen of door een aangepast fixeermiddel te gebruiken. Je vindt zo’n fixeermiddel in de gespecialiseerde bouwhandel.
• Demonteer asbestelementen door ze een voor een met de hand los te maken of los te schroeven.
• Alle werktuigen die stof veroorzaken, al is het maar een beetje, maken asbestvezels los. Gebruik daarom alleen handwerktuigen (schroevendraaier of handzaag voor het doorzagen van vijzen of bouten) en geen mechanische werktuigen met een grote draaisnelheid of onder hoge druk (boor- en schuurmachines, zaag- en slijpschijven). Om vastgeroeste bouten door te zagen of slijpen kun je uitzonderlijk mechanische werktuigen gebruiken als je zeker bent het asbest niet zelf te raken.
• Probeer het asbest niet te breken.
• Gooi het asbest nooit naar beneden, maar breng het voorzichtig naar de begane grond.

Maatregelen na het verwijderen

• Verpak het asbestafval dubbel en zo intact mogelijk. Gebruik een verpakking die is aangepast aan de grootte van de stukken asbest..
• Houd het asbestafval gescheiden van de rest van het sloopafval.
• Vouw de verontreinigde afdekfolies op en verpak ze met het asbestafval.
• Heb je binnenshuis asbest verwijderd? Maak dan alles schoon met water (nooit stofzuigen!). Verpak gebruikte dweilen of doeken dubbel en voer ze samen met het asbestafval af. Verlucht nadien het gebouw goed.
• Spoel je schoenen buiten af.
• Doe de wegwerpoverall en het stofmasker (als laatste) uit en voer die ook verpakt af met het asbestafval.
• Voer het verpakte asbestafval correct af.

Meer informatie over het verwijderen, afvoeren, types en herkenning kun je hier vinden. Op deze website staan ook tal van filmpjes.