Het bos moet vandaag aan andere maatschappelijke verwachtingen voldoen dan pakweg 40 jaar geleden. Om op een verantwoorde manier op die wisselende behoeften in te spelen, heeft het Agentschap voor Natuur en Bos een visie uitgewerkt voor het beheer van openbare bossen. De visie erkent het belang en de cruciale rol van duurzaam bosbeheer en heeft aandacht voor de verschillende functies van het bos. De doelstelling is dan ook om al die functies op een duurzame manier met elkaar te verzoenen.
Het uitgebreid bosbeheerplan is het instrument bij uitstek om de criteria voor duurzaam bosbeheer te realiseren. Dit plan geeft aan waar de gemeente en de privé-eigenaars met het beheer van het bos heen willen. Het is een uitgebreid rapport waarin een duurzaam beheer van het bos voor een periode van 20 jaar wordt beschreven. Het geeft aan welke ecologische, economische en sociaal-recreatieve doelstellingen de boseigenaars willen bereiken en welke werkzaamheden en ingrepen daarvoor nodig zijn.
De gemeente Lanaken beschikt sinds 2009 over een uitgebreid bosbeheerplan. De totale bosoppervlakte in het projectgebied bedraagt ca. 650 ha. De bosbestanden kunnen naargelang de bosbeheerder in twee groepen worden verdeeld. Het beheer van de gemeentebossen, een totale oppervlakte van 500,88 ha, wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de boswachter van het Agentschap voor Natuur en Bos in overleg met de gemeentelijke milieudienst. De totale oppervlakte van de privébestanden in dit beheerplan bedraagt 156,09 ha. Deze privé-eigenaars zijn aangesloten bij de Bosgroep Hoge Kempen, die een adviserende en coördinerende functie vervult m.b.t. beheeringrepen en gezamenlijke houtverkopen.
Het gemeentebestuur besteedt vooral aandacht aan duurzame houtopbrengst, de bestrijding van Amerikaanse vogelkers, de omvorming van homogene naaldbossen naar een meer natuurlijk loofbostype, het behoud van de historische dreven, het onderhouden van bospoelen, de aanleg van bosranden en ten slotte de toegankelijkheid van de gemeentebossen.
Op 28 oktober 2017 ging een nieuwe regelgeving rond het natuurbeheerplan van kracht. Het uitvoeringsbesluit legt de inhoud van het natuurbeheerplan vast en ook de procedure voor de opmaak, goedkeuring en opvolging van het natuurbeheerplan en de erkenning als natuurreservaat. Dit betekent dat het bestaande bosbeheerplan dient omgezet te worden naar een natuurbeheerplan. Deze procedure is in januari 2022 opgestart en is nog lopende.
